Rozchwianie systemu światowego bezpieczeństwa i prawa międzynarodowego, liczne kryzysy konstytucjonalizmu i demokracji, trudności w skonceptualizowaniu i reakcji na takie wyzwania jak antropocen czy sztuczna inteligencja – wszystkie te czynniki sprawiają, że paradygmaty prawne funkcjonujące stosunkowo dobrze i rozwijające się po 1945 roku zdają się wyczerpywać. Wobec tego koniecznym wydaje się nowa, pogłębiona refleksja nad ogólnoludzkimi wartościami czy ideałami na przecięciu prawa, moralności i polityki. Taka refleksja może dostarczyć narzędzi konstruktywnej krytyki zastanych porządków oraz otworzyć nowe horyzonty polityk publicznych i reform prawa. Taki właśnie cel ma niniejsze seminarium. Nasza refleksja koncentrować się będzie na następujących zagadnieniach:
- Solidarność. Jak rozumieć dziś ten ideał polityczno-prawny?
Czy solidarność ma pewną niezmienną, „rdzenną” treść? Jaka jest specyfika ideału solidarności we współczesnym świecie i jaką ten ideał ma potencjalną „moc”? Czy jako ideał solidarność jest bliższa solidarności lokalnej czy narodowej, czy pewnej kosmopolitycznej wrażliwości? Czy solidarność jest ściśle antropocentryczna, czy też możemy sensownie mówić o solidarności np. z innymi istotami czującymi?
- Państwo narodowe a solidarność
Które z praw podstawowych możemy określić mianem praw solidarnościowych i dlaczego? Czy możemy mówić o „demokracji solidarnościowej” jako odrębnym typie demokracji i co to oznacza? Czy państwo dobrobytu jest wyrazem solidarności i jaka jest jego przeszłość? Czy solidarność można rozumieć jako wspólny europejskim demokracjom element tożsamości konstytucyjnej?
- Porządek Unii Europejskiej i porządek międzynarodowy a solidarność
Czy solidarność nadaje się na ideę, na której mogłyby się oprzeć reformy instytucjonalne UE? Czy UE powinna dbać o solidarność jedynie pomiędzy państwami członkowskimi, czy też bezpośrednio w ich porządkach prawnych, na przykład przez prawa podstawowe z Karty Praw Podstawowych UE? W jaki sposób ideał solidarności powinien wpływać na relacje międzynarodowe (kwestia polityki względem Ukrainy)? Czy współczesne relacje gospodarcze powinny się opierać na solidarności i jakie można wprowadzić mechanizmy prawne to odzwierciedlające (np. globalny podatek minimalny)?
Prowadzenie
- prof. dr hab. Bartosz Wojciechowski (WPiA UŁ, Center for the Theory and Philosophy of Human Rights)
- dr hab. Michał Rupniewski, prof. UŁ (WPiA UŁ, Centrum Myśli Polityczno-Prawnej im. Alexisa de Tocqueville’a)
Paneliści
- dr hab. Kazimierz Michał Ujazdowski, prof. UŁ (WPiA UŁ, Europejskie Centrum Badań Ustrojowych)
- dr hab. Marcin Kilanowski, prof. UMK (WPiA UMK, Harvard Law School)
